Św. Agnieszka Czeska, zwana także Agnieszką z Pragi, urodziła się w 1205, albo w 1207 albo nawet w 1211 roku (źródła nie są zgodne co do daty, ale najczęściej przyjmowaną jest 1205). Była córką Przemysława I Ottokara, króla Czech, oraz siostry króla węgierskiego, Konstancji. Gdy miała 3 lata, ze względów dynastycznych postanowiono wydać ją za syna Henryka Brodatego i św. Jadwigi z Trzebnicy – Bolesława, dlatego w 1216 r. wyjechała razem ze starszą siostrą Anną na dwór polskiego księcia. Można przypuszczać, że poddanie jej opiece św. Jadwigi było pożyteczne dla jej późniejszego życia duchowego.

Jednak dwóch synów Henryka Brodatego umarło młodo, a trzeci poślubił siostrę Agnieszki – Annę. Wtedy Agnieszka powróciła do domu, a rękę jej obiecano synowi cesarza rzymskiego Fryderyka II – Henrykowi. Jednak i z tych planów nic nie wyszło. Księżniczce pozostawiono swobodę decyzji co do dalszego życia. Wtedy oddała się praktyce życia chrześcijańskiego i ćwiczeniom ascetycznym. Dokończyła fundację swojego brata Wacława I dla franciszkanów. Kiedy od braci dowiedziała się o św. Franciszku z Asyżu i jego duchowej siostrze, św. Klarze, zapragnęła żyć tak jak oni, praktykując franciszkańskie ubóstwo. Przez długie lata korespondowała ze św. Klarą i z ówczesnym papieżem. Głęboka korespondencyjna przyjaźń Agnieszki i Klary trwała blisko dwadzieścia lat.

Jednak polityczne plany małżeńskie dotyczące Agnieszki znowu ożyły. O jej rękę zaczął się starać sam cesarz Fryderyk II, były też plany poślubienia Henryka II Angielskiego. Jednak Agnieszka nie zamierzała zmieniać swoich planów życiowych. Po interwencji papieża Grzegorza IX i rezygnacji Agnieszki z praw do korony, mogła oddać się ascetycznemu, a potem zakonnemu trybowi życia.

W 1233 r. Agnieszka ufundowała w Pradze na ziemi podarowanej przez brata, Wacława I szpital im. św. Franciszka, przy którym pomogła też utworzyć wspólnotę Krzyżowców z Czerwoną Gwiazdą (CRSCr) posługującą biednym, chorym i pielgrzymom, a która w 1237 r. otrzymała od papieża Grzegorza IX prawa zakonne. W tym samym roku ufundowała też klasztor klarysek, w którym w następnym roku, w uroczystość Zesłania Ducha Świętego złożyła śluby czystości, ubóstwa i posłuszeństwa (w przyszłości została tam przeoryszą). Jej decyzja stała się głośna w całej ówczesnej Europie, a ufundowany przez nią klasztor stał się ośrodkiem odnowy religijnej, promieniującym na całą Europę Środkową.

Św. Agnieszka praktykowała prawdziwie franciszkańskie ubóstwo. Wszystkie swoje dobra przeznaczyła na budowanie kościołów, wspieranie klasztorów i różne akcje charytatywne. W swoim długim życiu przyjęła wiele chorób i cierpień, które z miłości do Boga ofiarowała Jemu. Uczynki miłosierne spełniała wobec wszystkich potrzebujących bez względu na ich pochodzenie, przekonania i sposób myślenia. Z pełną ufnością przyjmowała wszystko, co Bóg jej zsyłał, mając świadomość, że wszystko przemija, a jedynie Boża prawda trwa na wieki. Jednocześnie też służyła duchową pomocą młodym ludziom, którzy pragnęli służyć Bogu poprzez życie zakonne. Przypisywano też Agnieszce dar proroctwa i umiejętność czytania w ludzkich sercach.

Św. Agnieszka z Pragi zmarła 2 lub 6 marca 1282 r., dlatego jej wspomnienie w niektórych kalendarzach wymienione jest 2 marca. Kult jej zaczął się rozprzestrzeniać tuż po śmierci, dokonało się też za jej przyczyną wiele cudów, nie wystarczyły one jednak wówczas do kanonizacji. Być może przeszkodził temu szerzący się w Czechach husytyzm i józefinizm, które wpłynęły na szybkie przygaśnięcie kultu księżnej. Ostatecznie dopiero w 1874 r. papież Pius IX zatwierdził jej kult, co było równoznaczne beatyfikacji. Dopiero ostatnio – 12 listopada 1989 r. – papież Jan Paweł II kanonizował Agnieszkę Czeską razem z Bratem Albertem Chmielowskim, podkreślając, że oboje, idąc śladami świętego Biedaczyny z Asyżu, kroczyli drogą całkowitego ubóstwa i służby najbiedniejszym.

Św. Agnieszka Czeska przedstawiana jest zazwyczaj jako opatka w koronie na głowie, gdy opiekuje się biednymi.

Agnieszka niektórzy wywodzą od greckiego słowa agné – „czysta, dziewicza”, inni zaś od łacińskiego agnus – „baranek”.