---

---

---

---

Ciekawostki

Kolejność powstania ksiąg biblijnych

Bibliści zajmują się nie tylko badaniem i interpretowaniem Biblii, jej teologią i przesłaniem, odszukiwaniem najstarszych zabytkowych tekstów Biblii itp.; w skład tych badań wchodzi też określanie, kiedy powstawały kolejne księgi. Chociaż istnieją co do datowania pewne rozbieżności, to jednak większość biblistów zgadza się z poniższymi ustaleniami.

Pierwsza, oczywiście, była Tora. Przyjmuje się, że powstała za czasów Mojżesza, czyli w XIII w. p.n.e. W tym samym mniej więcej czasie powstał początek Księga Jozuego, która opisuje przybycie ludu wybranego do Ziemi Obiecanej.

Początek powstawania psalmów datowany jest na X w. p.n.e.

Na ten sam czas przyjmowane są początki powstawania literatury mądrościowe, czyli dydaktycznej (do której zaliczane są księgi: Hioba, Psalmów, Przysłów, Koheleta, Mądrości, Syracha i Pieśń nad Pieśniami).

Następny wiek, dziewiąty przed naszą erą, to początek tradycji ksiąg Królewskich.

VIII w. p.n.e. przynosi pierwsze księgi prorockie: Amosa, Ozeasza, Izajasza rozdz. 1–39 i Micheasza.

Kolejny wiek przynosi księgi: Powtórzonego Prawa rozdz. 5–28, dokończenie Jozuego i Sędziów; prorockie: Sofoniasza, Nahuma, Habakuka; powstawały następne psalmy, zaczęto spisywać proroctwa Jeremiasza.

W VI w. p.n.e. zakończono redakcję ksiąg Jozuego, Sędziów, Samuela i Królewskich, a z prorockich: Izajasza rozdz. 40–66, Jeremiasza, Ezechiela, Aggeusza i Zachariasza rozdz. 1–8, także Lamentacje.

W V w. p.n.e. nastąpiło ostateczne uformowanie się Pięcioksięgu, ksiąg: Izajasza, Malachiasza i Abdiasza, Przysłów, Hioba, Rut, Jonasza i Tobiasza.

IV w. p.n.e. przynosi księgi Kronik, Ezdrasza, Nehemiasza, Joela, Zachariasza rozdz. 9–14. Skompletowanie Psałterza i Pieśni nad Pieśniami.

W III w. napisał swoją księgę Kohelet.

II w. p.n.e. to Druga Księga Machabejskia, Syracha, Barucha, Daniela i Estery.

W I w. przed narodzeniem Chrystusa powstała Pierwsza Księga Machabejska, Mądrości i Judyty.

Nowy Testament jest nieco łatwiejszy do datowania, chociaż też trudno ustalić dokładne lata powstawania kolejnych ksiąg. W każdym razie według ustaleń biblistów wygląda to tak:

Najwcześniejsze są oba Listy do Tesaloniczan – powstały ok. 51 r. Około 6 lat później św. Paweł napisał List do Filipian. Następny rok to dwa Listy do Koryntian i do Galatów. I zaraz potem List do Rzymian (57/58) i List Jakuba w roku 58.

Lata 61–63 przynoszą listy: do Kolosan, do Efezjan i do Filemona.

W roku 64 powstaje pierwsza Ewangelia – wg św. Marka i Pierwszy List św. Piotra.

W następnym roku Paweł pisze listy: Pierwszy do Tymoteusza, do Hebrajczyków i do Tytusa, a w 67 roku Drugi List do Tymoteusza.

Lata 68–70 przynoszą Ewangelie wg św. Mateusza i wg św. Łukasza, Dzieje Apostolskie, List Judy i Drugi List św. Piotra.

Między 70 a 80 rokiem powstaje Apokalipsa.

Lata 90–100 przynoszą trzy Listy św. Jana i Ewangelia wg św. Jana.